Abstract
Feminist economics is concerned with the many ways in which economic life is shaped by gender as well as other significant categories of identity. Its goal is to reveal the gender- blindness of existing economic analysis. Feminist economists seek to the better by questioning implicit assumptions about traditional gender roles and about appropriate race, class, ethnicity and national hierarchies thus revealing the biases and distortions in masculinist view of economics. It has been noticed that absent gender and other markers of identity as categories of analysis, economic theories were, and linked to masculinist nations of sciences. So, feminist economists interrogate the problems and paradoxes associated with the scientific aspirations of the discipline. Their goal becomes to identify and change the practices that lead to exclusion of feminist concerns from the production of scientific knowledge. By reconsidering the nature of science and focusing on science as set of practices- by an approach that switches the focus in philosophy of science from knowledge to practices by which knowledge is produced- one can always ask of practices what is their goal, and then judge the adequacy of the practice in terms of the desirability of the goal according to specified ethical and/or political standard and the effectiveness of the practice in reaching it. In this context attempts in contemporary philosophy of economics to replace absolulist (epistemic rationalist) understanding of science by realism, critical realism, relativism or rhetoric to accommodate the issues feminist economists concerned with were not satisfactory; none can fully meet the exigencies of feminist economics. The switch of focus in philosophy of science from knowledge to practices knowledge gets produced underlines the inseparability of knowing from being. So, a break must be made from contemporary understanding (of economics) at the level of ontology. Since the process view sees the world, including the economic world, as unfinished and evolving, and sees the knowledge as adding to the world for better or for worse; points the importance of the consequences of knowledge, then meet the exigencies of feminist economics.
Key words: Feminist Economics, Philosophy of Science, Process Ontology.
FEMİNİST İKTİSAT "BİLİM"İ SORGULUYOR!
Ozet
Feminist iktisat diğer anlamlı kimlik kategorileri ile birlikte eril toplum cinsivetçi tarafgirliğin farklı biçimlerde şekillendiği ekonomik yaşam ile ilgilenmektedir. Amacı mevcut iktisadi analizlerin eril toplumsal cinsiyetçi yanlılığını görünür kılmaktır. Feminist iktisatçılar, toplumsal cinsiyet rolleri ve benzer biçimde ırk, sınıf, etnisite ve milliyet temelli hiyerarşilere ilişkin örtük varsayımları sorgulayarak ve böylece iktisadın eril bakış açısındaki yanlı ve çarpıtılmış anlayışı görünür kılarak, daha anlamlı bir iktisat hedeflemektedirler. İktisat kuramlarında toplumsal cinsiyet ve diğer kimlik kategorilerine ilişkin analizlerin yokluğunun bilimin eril kavranışından kaynaklandığının fark edilmesi ile feminist iktisatçılar, disiplinin bilim anlayışında temellerini bulan sorun ve çelişkileri sorgulamaya başladılar. Ve artık amaç bilimsel bilgi üretiminin feminist kaygıları dışlayan pratiklerinin tespiti ve değiştirilmesi idi. Bilimin doğasına ilişkin görüşlerin yeniden değerlendirilmesi ve bilimin pratikler kümesi olarak alınması ile -bilim felsefesinin odağının bilgiden, bilginin üretildiği pratiklere kayması ile- söz konusu pratiklerin amaç, bu amaçların belirli etik ve/veya politik standartlar temelinde istenilirliği ve erişilebilirliği bağlamında sorgulanması mümkün olacaktı. Bu amaç temelinde günümüz iktisat felsefesinde absolutist (epistemik rasyonalist) bakış yerine realist, eleştirel realist, rölativist ya da retoriksel yaklaşımın benimsenmesi halinde feminist iktisadın ilgilendiği konulan içermenin mümkün olacağı iddiası ile yapılan çalışmalar, feminist iktisadın ihtiyaçlarını karşılama bağlamında yetersiz kalmışlardır. Zira bilim felsefesinde odağın bilgiden, bilginin üretildiği pratiklere kayması, bilmenin varlıktan ayrılamayacağı vurgulanmaktadır. Bu durumda günümüz iktisat anlayışından kopuş, ontolojik düzeyde olacaktır. Süreç bakışında iktisadi yaşamı da içeren dünya, bitmemiş değişen bir şey olarak görülmekte; bilgi dünyayı, gerçekliği iyi ya da kötü yönde değiştirmekte; bu ise bilginin sonuçlarının önemine işaret etmektedir; bu bağlamda da feminist iktisadın ihtiyaçlarına cevap verecek bir özellik taşımaktadır.
Anahtar Kelimeler: Feminist İktisat, Bilim Felsefesi, Süreç Ontolojisi