Abstract
In this study, the relationship between Turkish Grain Board’s (TGB) wheat purchases, which are used as a government policy tool for support of producers in Turkey, wheat production, wheat price, TGB wheat purchase price and world wheat prices were investigated. Firstly, short-term effects of other variables on TGB wheat purchasing were researched by applying the granger causality test, impulse-response and variance decomposition tests with the VAR method. According to the results of the impulse response analysis obtained from the VAR model, a positive shock in wheat production amount and TMO wheat purchasing prices increases the amount of TGB’s wheat purchase, and a positive shock in wheat prices and world prices reduces the amount of TGB’s wheat purchase. When the results of the variance decomposition are examined, it is seen that amount of TGB’s wheat purchases are mainly derived from wheat production and itself. Secondly, cointegration relationship betwen TGB’s wheat purchases and other variables are analyzed with ARDL bound test approach. According to the results of the ARDL bound test, in the long run, wheat production and TGB’s wheat purchase prices have positive and significant effect on TGB’s wheat purchase amount, while wheat prices have negative and significant effect. In the long run, world prices have a negative effect on the amount of wheat purchases, but this effect is insignificant. According to the results of the error correction model, any short-term shock’s effect disappear very quickly in the long run.

Key words: Wheat Market, Support/Intervention Purchase Policy, TGB Wheat Purchase Quantity, Licensed Warehousing System, VAR Model, ARDL Bounds Test. JEL codes: Q18, Q10, C22

---

Türkiye Buğday Piyasasında Toprak Mahsulleri Ofisi Alımlarının Ekonometrik Analizi

Ozet
Bu çalışmada, Türkiye’de üreticileri desteklemede bir devlet politikası olarak kullanılan Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO) buğday alımlarının buğday üretim miktarı, buğday fiyatı, TMO buğday alım fiyatı ve dünya buğday fiyatlarıyla olan ilişkisi incelenmiştir. İlk olarak, VAR yöntemiyle granger nedensellik testi, etki-tepki ve varyans ayrıştırması testleri uygulanarak TMO buğday alım miktarı üzerinde diğer değişkenlerin kısa dönemli etkileri araştırılmıştır. VAR modelinden elde edilen etki tepki analizi sonuçlarına göre üretim miktarında ve TMO buğday alım fiyatlarında yaşanan pozitif bir şok TMO buğday alım miktarını artırmakta, buğday fiyatları ve dünya fiyatlarında yaşanan pozitif bir şok TMO buğday alım miktarını azaltmaktadır. Varyans ayrıştırması sonuçları incelendiğinde, TMO alımlarının esas itibarıyla buğday üretim miktarı ve kendisinden kaynaklandığı görülmektedir. İkinci olarak ARDL sınır testi yaklaşımıyla TMO buğday alım miktarı ve diğer değişkenler arasındaki eşbütünleşme ilişkisi araştırılmıştır. ARDL sınır testi sonuçlarına göre uzun dönemde, TMO buğday alım miktarı üzerinde; buğday üretim miktarı ve TMO buğday alım fiyatları pozitif ve anlamlı, buğday fiyatları negatif ve anlamlı bir etkiye sahiptir. Uzun dönemde TMO buğday alım miktarı üzerinde dünya fiyatları negatif bir etkiye sahip olmakla birlikte bu etki anlamsız bulunmuştur. Hata düzeltme modeli sonuçlarına göre kısa dönemli herhangi bir şokun etkisi uzun dönemde oldukça hızlı bir şekilde kaybolmaktadır.

Anahtar Kelimeler: Buğday Piyasası, Destekleme/Müdahale Alım Politikası, TMO Buğday Alım Miktarı, Lisanslı Depoculuk Sistemi, VAR modeli, ARDL Sınır Testi. JEL Sınıflaması: Q18, Q10, C22